آیا فیزیوتراپی در بارداری لازم است؟
آیا در دوران بارداری به فیزیوتراپی نیاز است؟ این سؤال برای بسیاری از خانمها در دوران بارداری پیش می‌آید. پاسخ این سؤال برای افراد مختلف میتواند متفاوت باشد و به شرایط هر فرد بستگی دارد. فیزیوتراپی در دوران بارداری، فواید و خطراتی دارد که در این مقاله می‌خواهیم در مورد فیزیوتراپی کف لگن در بارداری و فواید و خطرات آن صحبت کنیم. پس با ما همراه باشید.
فیزیوتراپی دوران بارداری چیست؟
فیزیوتراپی در دوران بارداری، شامل مجموعهای از تمرینات تخصصی است که به مادرها کمک میکند که در دوران بارداری فعال در دوران بارداری هدیه میدهد. از فیزیوتراپی کف لگن می‌توان برای کاهش دردهای اسکلتی-عضلانی مرتبط با بارداری (مانند کمر درد، اسپاسم و گرفتگی عضلات، گردن درد، درد دنبالچه) استفاده کرد. همچنین فیزیوتراپی برای خانم‌های باردار، فوایدی مانند بهبود شرایط کلی بدن و تقویت عضلات اطراف مفاصل (به ویژه در لگن) به همراه دارد که باعث میشود مادر تغییراتی که در دوران بارداری در بدنش رخ میدهد، از جمله بزرگ شدن شکم و تغییرات هورمونی را بهتر و راحت تر تحمل کند. بنابراین فیزیوتراپی قبل از زایمان میتواند یک گزینه عالی برای افزایش انعطاف‌پذیری، بهبود تعادل، کاهش استرس و کمردرد باشد. علاوه بر آن فیزیوتراپی در بارداری به مادر کمک میکند که عوارض دوران بارداری و زایمان او به حداقل برسد. لازم به ذکر است که تمرینات مخصوص و ورزش دوران بارداری میبایست توسط فیزیوتراپیست متخصص کف لگن تجویز و تحت نظر او انجام شود. در غیر این صورت، تجویز ورزش توسط فرد غیر متخصص امکان دارد که برای مادر آسیب زننده باشد.
فواید فیزیوتراپی برای مادران باردار
طبق گفته انجمن بارداری آمریکا، فیزیوتراپی یک گزینه درمانی بی‌خطر و بدون عوارض جانبی برای خانم‌های باردار است که میتواند مزایای زیادی به همراه داشته باشد از جمله:
۱. تقویت عضلات لگن
فیزیوتراپی کف لگن میتواند به خانم‌های باردار کمک کند تا عضلات کف لگن خود را تقویت کنند. سلامت و قدرت عضلات کف لگن برای همهی خانمها و به ویژه مادران باردار بسیار حیاتی میباشد. زیرا این عضلات کف لگن و عضلات اطراف آن هستند که وزن جنین در حال رشد را در طول 9 ماه بارداری تحمل می‌کنند. اگر این ماهیچه‌ها به اندازه کافی قوی باشند، در هنگام زایمان آسیب چشمگیری نمیبینند و در نتیجه مادر دچار عوارض زایمان طبیعی یا سزارین نخواهد شد.
از سوی دیگر بی کفایتی یا ضعف عضلات کف لگن ممکن است از قبل از شروع بارداری در مادر وجود داشته باشد یا در طول بارداری ایجاد شود. توجه به وجود ضعف عضلات کف لگن یا اختلال در کف لگن ضروری است زیرا میتواند باعث بروز یک یا چند مورد از موارد زیر شود:
- تکرر ادرار
- بی اختیاری ادرار (مانند ریزش ادرار با عطسه یا سرفه)
- یبوست
- شقاق (فیشر) یا همورویید
- درد اطراف مقعد یا واژن
- درد دنبالچه یا درد لگن
بنابراین برای داشتن بارداری و زایمان راحتت تر و بدون عارضه، ضروریست که مادرها در طول دوران بارداری تحت نظر یک فیزیوتراپیست کف لگن باشند. همچنین برای پیشگیری از همه ی این عوارض، بهتر است که خانمها قبل از شروع بارداریشان توسط فیزیوتراپیست کف لگن معاینه شوند. چراکه درمان اختلالات کف لگن در زمانی که فرد هنور باردار نشده است، به مراتب راحت ترو سریع تر خواهد بود.
۲. بهبود وضعیت بدن و کاهش درد
فیزیوتراپی مناسب باعث بهبود وضعیت بدن در دوران بارداری میشود. ورم پا، واریس، هموروئید، کمردرد یا سیاتیک در بین خانم‌های باردار شایع است. این مشکلات زمانی رخ می‌دهند که بدن در وضعیت مناسبی قرار نداشته باشد.. فیزیوتراپی در بارداری، ماهیچه‌هارا برای بهبود وضعیت بدن و کاهش درد تقویت میکند. علاوه بر این، زمانی که بدن در وضعیت مناسبی قرار داشته باشد و ماهیچه‌ها قوی باشند، هنگام بلند کردن وسایل سنگین یا فرزندتان، آسیب کمتری به بدن وارد میشود. همچنین فیزیوتراپی میتواند به کاهش درد در ناحیه کمر، گردن و شانه‌ها کمک کند.
۳. پیشگیری از دیاستازیس رکتوس شکم (DRA)
دیاستازیس رکتوس یا باز شدن عضله شکم زمانی رخ میدهد که دو بخش عضله راست شکمی (عضله رکتوس شکمی)، در دوران بارداری از هم فاصله میگیرد. این جدا شدن در همه مادرها در طول بارداری و به طور طبیعی اتفاق می افتد تا شکم بتواند فضای بیشتری برای بزرگ شدن رحم ایجاد کند. فاصله تی که بین دو بخش عضله شکم ایجاد میشود در اکثر خانمها بعد از زایمان، بطور طبیعی و به آرامی بسته میشود و به حالت اول بر میگردد اما در برخی از خانمها این بسته شدن اتفاق نمی افتد. در اینصورت هم از نظر ظاهری میتواند برای مادر ایجاد مشکل کند و هم میتواند منر به بروز کمر درد یا بی ثباتی لگن شود.
فیزیوتراپی کف لگن میتواند از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند یا شدت آن را در دوران بارداری کاهش دهد. همچنین بعد از زایمان و درصورت باز ماندن این عضله، فیزیوتراپی کف لگن میتواند دیواره شکم را تقویت کرده و این مشکل را کنترل و یا برطرف کند.
فیزیوتراپی در بارداری
۴. کاهش و افزایش وزن/حفظ تناسب اندام
فیزیوتراپی در بارداری به مادران باردار کمک میکند افزایش وزن زیادی نداشته باشند و تناسب اندام خود را حفظ کنند. از سوی دیگر تمرینات فیزیوتراپی از تحلیل رفتن و ضعیف شدن ماهیچه‌ها به دلیل ورزش نکردن، جلوگیری میکند. این کار به کاهش دردهای عضلانی، سفتی مفاصل و سایر دردها در دوران بارداری نیز کمک خواهد کرد.
همچنین فیزیوتراپیست میتواند به مادران باردار کمک کند تا پس از زایمان، تناسب اندام خود را به دست بیاورند.
۵. کاهش فشار روی مفاصل
خانم‌های باردار اغلب از درد مفاصل در دوران بارداری شکایت دارند. فیزیوتراپی درد ناشی از این مشکلات را کاهش میدهد و باعث حفظ سلامت مفاصل در طول بارداری میشود. همچنین تمرینات فیریوتراپی کمک میکند مفاصل لگن در وضعیت بهتری قرار بگیرند و در نتیجه زایمان طبیعی و خروج جنین از بدن مادر راحتتر صورت گیرد.
۶. بهبودی سریع پس از زایمان
بهبودی بدن بعد از زایمان و برگشتن به وضعیت قبل از بارداری، نیاز به زمان زیادی دارد. اما یک راه عالی برای سرعت بخشیدن به بهبودی بدن، جلسات فیزیوتراپی است. فیزیوتراپی میتواند به کاهش دردهای بدن بعد از زایمان، بازیابی قدرت، سلامت مفاصل و تناسب اندام مادر کمک کند.
همچنین یکی از مشکلات شایع مادران بعد از تولد فرزندشان، دردهای گردن، کمر، لگن، دنبالچه و مچ دست و انگشتان میباشد که به مرور در اثر بغل کردنهای طولانی کودک و وضعیتهای نادرست شیر دادن و مراقبت از فرزند ایجاد میشوند. فیزیوتراپیست میتواند به شما آموزش دهد که چگونه کودک خود را بدون آسیب رساندن به بدنتان بلند کنید، در بغل نگه دارید یا شیر دهید.
پیش از فیزیوتراپی چه باید کرد؟
ورزش در طول دوران بارداری بسیار توصیه میشود. با این حال، پیش از شروع هر برنامه فیزیوتراپی، باید با پزشک متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید. زیرا شرایط بدن هر خانم و وضعیت بارداری و جنین میتواند تفاوت باشد یا نیاز به یک سری احتیاطات باشد. بنابراین پزشک متخصص با معاینه و تحت نظر داشتن شما از ابتدای بارداری، تعیین میکند که آیا ورزش ئر بارداری برای شما مجاز است یا خیر و در صورت مجاز بودن، چه زمانی میتوانید این ورزشها را شروع کنید.
اگر پزشک شما فیزیوتراپی را توصیه میکند، به یک فیزیوتراپیست کف لگن مراجعه کنید. فیزیوتراپیست پس از معاینه و ارزیابی مفاصل و عضلات شما، برنامه ورزشی مخصصوص و متناسب با شرایط بدنیتان را طراحی میکند و به شما آموزش میدهد.
فیزیوتراپی کف لگن را حداقل یک‌بار در هفته انجام دهید. با این کار میتوانید حداکثر بهره را از جلسات خود ببرید و دوران بارداری شیرین تری را سپری کنید.
در دوران بارداری از کدام تمرینات فیزیوتراپی باید اجتناب کرد؟!
بطور کلی یک سری احتیاتاط مشترک برای تمام مادران باردار وجود دارد که باید حین ورزش رعایت کنند. در زیر به برخی از آنها اشاره شده است:
- تمرین در حالت دراز کشیدن به پشت (وضعیت طاقباز): زیرا این وضعیت رحم را تحت فشار قرار میدهد و ممکن است جریان خون نوزاد را محدود کند.
- انجام تمرینات ورزشی در حالت خوابیده روی شکم (وضعیت دمر): زیرا این وضعیت میتواند رحم، دستگاه گوارش و مثانه را تحت فشار قرار دهد.
- انجام تمرینات بیش از ۲۰ دقیقه در هر جلسه میتواند آسیب زننده باشد.
- اگر انجام ورزش باعث درد یا ناراحتی میشود، از ورزش کردن خودداری کنید.
بدون شک شما نمی‌خواهید با انجام ورزش‌های شدید و بدون نظارت فرد متخصص، سلامت نوزاد خود را به خطر بیندازید. پس به سراغ یک فیزیوتراپیست متخصص کف لگن بروید زیرا همیشه جایگزین‌های مطمئن‌تری برای شما در اختیار دارد.
همچنین خوب است که از محدودیت‌های بدن خود در دوران بارداری آگاه باشید و از فیزیوتراپیست خود بخواهید که تمرینات را متناسب با این محدودیت‌ها اصلاح کند تا از آسیب یا فشار بر مفاصل جلوگیری شود.
جلسات فیزیوتراپی در بارداری چگونه است؟
جلسات فیزیوتراپی کف لگن
فیزیوتراپیست در ابتدا از شما سؤالاتی درباره بارداری، سابقه پزشکی‌تان و هر یا ناراحتی درد اسکلتی-عضلانی که تجربه می‌کنید، میپرسد. سپس وضعیت کلی بدن، نحوه ایستادن، وضعیت عضلات، دامنه حرکتی مفاصل و سلامت آن ها و نیز ثبات لگن و کمر شما را بررسی و ارزیابی میکند. بعد از انجام این تستها و ارزیابیها، اختلالاتی که در سیستم اسکلتی-عضلانی شما وجود دارد و مشکلاتی که در آینده برای شما ایجاد خواهند کرد، برایتان توضیح داده خواهد شد. سپس بر اساس نتاج حاصل از معاینه، برنامه درمانی مخصوص شما طراحی خواهد شد. برنامه درمانی بسته به شرایط هر فرد میتواند شامل چند مورد یا ترکیبی از همه موارد زیر باشد:
- درمانهای دستی
- استفاده از جریان الکتریکی
- اولتراسوند
- تمرینات ورزشی
- فیزیوتراپی اختصاصی کف لگن
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم در مورد فیزیوتراپی کف لگن و فیریوتراپی در بارداری صحبت کنیم و فواید آن را برایتان بیان کردیم. از اینکه تا انتهای مقاله همراه ما بودید، از شما متشکریم. امیدواریم این مطلب برایتان مفید بوده باشد و بتوانید با اطلاعات ارائه‌شده، دوران بارداری خود را راحتتر و شیرین تر بگذرانید. در مقالات بعدی نیز با ما همراه باشید.